یک تفاوت ساده میان معماری ام روزیِ ایران و معماری گذشته ی مذهبی- سنتی مان:
ساختمان های دی روزِ گنبد دار و منظمِ متقارن اشاره به آسمان داشت. بلند بود، اما بلندیِ آن در نمایاندن و اشارت به آسمان. سرت را بالا می خواست که آسمان را ببینی، نه تنها زینتِ خاک را. اما ساختمان های ام روزه (مثلاً بانک یا هیکل های هتل نام) بلندای کافرانه ای دارند. اشاره به آسمان ندارند، نشسته اند بر جای آسمان. قواره اش را به آسمان نشان می دهد و پررویی می کند، برای همین هم هست که بدقواره ترین هاشان را "آسمان خراش" می گویند. چیزی که علم ش، انکارِ آسمان است. پس آن ساخت مان های قدیمِ مذهبی ساز را در بزرگی "رفیع" می گوییم، و این بلندهای پایه بتونیِ چشم پوش را "دراز".
و اما وقتی سر به بلندای بانکی برمی داریم، حقارتِ انسانِ بانک نا نشین برامان تداعی می شود، و این حس بدی است. اما وقتی سر به رفعتِ گنبدِ فیروزه ایِ مسجدی برمی داریم، حقارتِ انسان را در برابر آسمان می بینیم، و آسمان مگر جز به "خدا" و آن "بی کران" اشاره دارد؟
18مهر 91
